Doğal Afetler Gece Saatlerinde Daha Tehlikeli Oluyor

Yapılan araştırmalar, doğal afetlerin gece saatlerinde çok daha ölümcül hale geldiğini ortaya koyuyor. Özellikle sel gibi ani gelişen olaylarda risk daha da artıyor. Verilere göre, sel kaynaklı ölümlerin yarısından fazlası gece yaşanıyor. Ani seller söz konusu olduğunda bu oran yüzde 75’e kadar çıkabiliyor. Sadece seller değil; hortum, kasırga ve yangın gibi diğer afet türlerinde de gecenin getirdiği koşullar can kaybı riskini ciddi ölçüde artırıyor.

Uzmanlar, bu durumun nedenlerinden birinin, gece alınan uyarıların daha zor fark edilmesi olduğunu söylüyor. Villanova Üniversitesi’nden coğrafyacı Stephen Strader, sadece siren sesine veya bir aile ferdinden gelen telefona güvenmenin yeterli olmayabileceğini belirtiyor. Strader’a göre, hücresel şebekeye bağımlı olmayan, ulusal acil durum sistemleriyle entegre çalışan hava durumu radyoları bu açıdan önemli bir fark yaratabiliyor. Kimi uzmanlara göre eski sayılabilecek bu cihazlar, gece 3’te sizi uyandırıp harekete geçirebilecek kadar etkili.

Ancak uyarı alınsa bile, gece saatlerinde insanların bu uyarılara hızlıca yanıt vermesi her zaman kolay olmuyor. Uykudan uyanma süreci, yön bulma zorluğu ve ne olup bittiğini anlamaya çalışmak gibi etkenler, hareket kabiliyetini azaltıyor. Üstelik karanlık, çevrede neler olup bittiğini görmeyi zorlaştırıyor. İnsanlar bazen riskin boyutunu anlamak için dışarı bakıyor ancak sel ya da fırtınanın şiddetini gece karanlığında gözlemlemek neredeyse imkânsız hale geliyor. Bu nedenle bazı sürücüler, su seviyesini fark edemeden araçlarıyla derin sel sularına girebiliyor. Görüşün kısıtlı olması ise tahliye ve kurtarma çalışmalarını yavaşlatıyor.

Hızlı gelişen afetlerde durum daha da kötü

Gece saatlerinin yarattığı bu ekstra risk, özellikle ani ve hızlı gelişen afetlerde daha belirgin hale geliyor. Örneğin, 4 Temmuz sabahı Texas’ın Kerr County bölgesinde, Guadalupe Nehri yalnızca 45 dakika içinde sekiz metre yükseldi. Bu tür olayların sayısı, iklim değişikliğine bağlı olarak artış gösteren ani ve yoğun yağışlarla daha da çoğalıyor.

Geceler artık yangınlar için de eskisi kadar güvenli değil. Geçmişte serinlik ve nem, orman yangınlarının gece saatlerinde yavaşlamasını sağlarken, günümüzde bu doğal avantajlar giderek etkisini yitiriyor. 2003 ile 2020 yılları arasında gece çıkan yangınların küresel ölçekte yüzde 7 oranında arttığı tespit edildi. Üstelik bazı yangınlar sabaha karşı daha da hızlı yayılabiliyor. Los Angeles County’de çıkan Eaton Yangını bunun çarpıcı bir örneği. Yangın, kuru bir ocak gecesi başladı ve bazı sakinler ancak duman evlerine dolduğunda ya da pencerelerine vuran kurtarma ekipleri sayesinde uyanabildi.

Araştırmalar, gündüz saatlerinde hortum nedeniyle yaşanan ölümlerin zamanla azaldığını gösteriyor. Ancak geceleri meydana gelen hortumlarda bu eğilim tersine dönüyor. Kuzey Illinois Üniversitesi’nden afet coğrafyacısı Walker Ashley, bunun sadece karanlıkla açıklanamayacağını, gecenin getirdiği bilişsel ve çevresel zorlukların bir bütün olarak riski artırdığını ifade ediyor.

Ashley’ye göre alınacak bazı basit önlemlerle bu riskler azaltılabilir. Örneğin, herkesin bir hava durumu radyosuna sahip olması ve kötü senaryolar için önceden bir plan yapması, felaket anında hayatta kalma şansını ciddi şekilde artırabilir. “Bilgiye ulaşmanın birden fazla yoluna sahip olun” diyen Ashley, hazırlıklı olmanın önemini şöyle vurguluyor: “En şiddetli hortumda bile, doğru bilgi ve hızlı tepkiyle hayatta kalmak mümkün.”