
İlk kez kara delik çifti görüntülendi
Yaklaşık 5 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bu iki kara delik, 12 yıllık bir yörüngede birbirlerinin çevresinde dönüyor. Sistemdeki büyük kara delik, evrendeki en parlak gök cisimlerinden biri olan OJ 287 olarak adlandırılıyor ve Güneş’in 18 milyar katı kütleye sahip. Daha küçük olan kara delik ise neredeyse ışık hızında parçacıklar püskürten bir jet üretiyor. Bu jetin yönü zamanla değişiyor ve adeta salınan bir hortum ya da kuyruğunu sallayan bir köpek gibi davranıyor. Küçük kara deliğin kütlesinin de Güneş’in 150 milyon katı olduğu belirtiliyor.

Araştırmanın başyazarı ve Finlandiya’daki Turku Üniversitesi’nden astronom Mauri Valtonen, “İlk kez iki kara deliğin birbirinin etrafında döndüğüne dair bir görüntü elde ettik. Görüntüde, kara delikler yaydıkları yoğun parçacık jetleriyle tespit ediliyor. Kara deliklerin kendisi tamamen siyah ancak bu parçacık jetleri veya deliği çevreleyen parlayan gaz sayesinde tespit edilebiliyorlar” açıklamasında bulundu.
Kara delikler, dev yıldızların çökmesiyle oluşuyor ve zamanla gaz, toz, yıldızlar ve hatta diğer kara delikleri yutarak büyüyor. Bu süreçte ortaya çıkan sürtünme, kara deliğin çevresindeki maddeyi ısıtarak teleskoplarla gözlemlenebilen parlak bir ışınım oluşturuyor. Bu tür yapılara aktif galaktik çekirdekler (AGN) deniyor. AGN’lerin en aşırı biçimi olan kuasarlar, Güneş’ten milyarlarca kat büyük kütlelere sahip süper kütleli kara deliklerdir ve trilyonlarca kat daha parlak ışık patlamaları yayarlar. Eğer bu jetler Dünya’ya doğru yönelmişse, bu tür cisimler blazar olarak adlandırılır. OJ 287 de bir blazar konumunda.
Daha önce kavramsal kanıtlar vardı


Son olarak araştırmacılar, Rusya’nın 2011–2019 yılları arasında faaliyet gösteren RadyoAstron (Spektr-R) uydusunun verilerini kullanarak kara delik çiftini ayırt etmeyi başardı. Elde edilen radyo görüntülerinde, kara deliklerin her birine ait iki ayrı jetin konumu, daha önce yapılan teorik hesaplamalarla birebir örtüştü. Bu da sistemin gerçekten bir kara delik çifti olabileceğine güçlü bir kanıt sağladı.
Yine de bilim insanları temkinli davranıyor. Görüntüdeki iki jetin kısmen üst üste binme olasılığı bulunduğundan, tek bir kara deliğin karmaşık bir jet yapısı oluşturmuş olabileceği ihtimali tamamen elenmiş değil.