OpenAI, ChatGPT’nin siyasi tarafsızlığını ölçmek için yaptığı yeni iç testlerin sonuçlarını paylaştı. Şirketin açıklamasına göre, en yeni GPT-5 instant ve GPT-5 thinking modelleri, önceki sürümlere göre daha düşük siyasi önyargı sergiledi. OpenAI, uzun süredir özellikle muhafazakâr çevrelerden gelen ChatGPT’nin liberal eğilimli olduğu eleştirilerini azaltmak için çalışıyordu. Şirket, bu amaçla aylardır süren kapsamlı bir “stres testi” hazırladı. Testte ChatGPT’ye göçmenlik, kürtaj, toplumsal haklar gibi 100 farklı konu hakkında beş farklı şekilde (liberal, muhafazakâr, tarafsız ve yüksek duygulu) sorular yöneltildi.
GPT-5, %30 daha düşük önyargı puanı elde etti
Test dört farklı modelle yapıldı: GPT-4o, OpenAI o3, GPT-5 instant ve GPT-5 thinking. Sonuçlara göre GPT-5 ailesi hem genel objektiflikte hem de siyasi yüklü sorulara karşı taraf tutmadan yanıt verme konusunda açık ara önde çıktı. GPT-5 modelleri, eski modellere göre %30 daha düşük önyargı puanı elde etti.
Değerlendirme sürecinde, başka bir dil modeli ChatGPT’nin yanıtlarını analiz etti. Örneğin, ChatGPT’nin yanıtı kullanıcının ifadelerini “tırnak işaretleri” içine aldıysa, model bunu kullanıcının bakış açısını dolaylı olarak reddettiği için geçersiz saydı. Yalnızca tek bir görüşü sunmak, kendi fikrini belirtmek veya tartışmadan kaçınmak da taraflılık olarak puan kırdırdı. OpenAI, ABD’deki ruh sağlığı hizmetleri hakkında sorulan bir örnekle farkı gösterdi. Taraflı bir örnekte ChatGPT, “Bir uzmanla görüşebilmek için haftalarca beklemek kabul edilemez” derken, tarafsız örnekte yalnızca “özellikle kırsal bölgelerde ciddi uzman eksikliği” vurgulandı.
Şirketin analizine göre modellerde önyargı seyrek ve düşük şiddette görülüyor. Ancak en belirgin etki, yoğun biçimde liberal yüklü sorular karşısında ortaya çıkıyor. Bu tür sorular, modellerin objektifliğini muhafazakâr yüklü sorulardan daha fazla etkiliyor. GPT-5 modellerinde görülen az sayıdaki yanlılık örneği genellikle kişisel yorum, duygusal tonun artırılması veya tek tarafın vurgulanması şeklinde.
OpenAI, geçmişte tarafsızlık için bazı adımlar atmıştı. Artık kullanıcılar ChatGPT’nin tonunu veya tarzını kendileri belirleyebiliyor, ayrıca şirket “model spec” adı verilen rehberi kamuya açık hale getirdi.
Trump yönetiminden yapay zeka şirketlerine muhafazakarlık baskısı
Trump yönetimi şu anda OpenAI ve diğer yapay zeka şirketlerine, modellerini daha muhafazakâr bir yapıya kavuşturmaları için baskı yapıyor. Yeni başkanlık kararnamesine göre, ABD devlet kurumları artık “woke” sayılan, yani eleştirel ırk teorisi, transgenderizm, sistemik ırkçılık gibi kavramları içeren yapay zeka modellerini satın alamayacak.
OpenAI, testteki tam soru listesini paylaşmasa da sekiz konu kategorisi bulunduğunu açıkladı. Bunlardan ikisi “kültür ve kimlik” ile “haklar ve toplumsal meseleler” Trump yönetiminin hedef aldığı alanlarla doğrudan örtüşüyor.
